Tijdreizen is mogelijk. Sterker: tijdreizen doen we iedere dag. Tijdreizen kan echter slechts één kant op: richting toekomst en onder normale omstandigheden met een snelheid van 24 uur per dag.
Dat brengt ons bij een vraag die we eerst moeten beantwoorden als we het over tijdreizen willen hebben: met welke grootheid druk je de snelheid uit waarin we reizen door de tijd?
Snelheid drukken we als het gaat om ruimtelijke bewegingen uit in meter per seconde. Als tijd als vierde dimensie naar analogie van ruimtelijke bewegingen verstaan wordt als een ‘beweging door de tijd’, dan zou de snelheid uitgedrukt moeten worden in de bewogen tijd per tijdseenheid: tijd gedeeld door tijd dus.
Je kunt dan bij tijdreizen drie snelheden onderscheiden:
- 1 s/s. Dit is de snelheid waarmee wij onder normale omstandigheden tijdreizen. Iedere seconde reizen we een seconde door de tijd, richting toekomst.
- > 1 s/s. Dit is tijdreizen zoals we deze in science fiction films tegenomen. We reizen naar de toekomst. Sneller dat de standaard snelheid van 1 s/s.
- < 1 s/s. Tijdreizen is echter pas tijdreizen als je ook terug kan, bij voorkeur met een snelheid van meerdere jaren per seconde.
Een interessant geval is reizen met een snelheid van 0 s/s. Reizen met een snelheid van nul seconde per seconde betekent niet dat we niet reizen. Omdat de rest van de wereld door de tijd reist met een snelheid van 1 s/s betekent reizen met een snelheid van 0 s/s dat je teruggaat in de tijd.
Reizen naar de toekomst met een snelheid groter dan 1 s/s is mogelijk en wel langs twee wegen:
- Langs de weg van de beleefde tijd: de tijd verstrijkt ’s nachts immers voor degene die slapen een stuk sneller dat 1 s/s. Als je snel in slaap valt en vervolgens aan een stuk door slaapt, zou dat neer komen op een ‘beleefde snelheid’ van zo’n 8 uur /s. Echter de klok laat de volgende ochtend zien dat je in werkelijkheid met de gewone snelheid van 1 s/s door de tijd gereisd hebt. Een bijzonder geval vormt cryogene slaap, een concept dat bijvoorbeeld gebruikt wordt in een science fiction film als Passengers met Jennifer Lawrence, waarin een lange ruimtereis wordt gemaakt, terwijl de bemanning in een kunstmatige slaap is gebracht. Dit is een bijzonder geval, omdat bij deze vorm van ‘slapen’ (en dus tijdreizen) de ruimtereiziger niet alleen voor haar beleving reist door de tijd, maar in lichamelijke zin daadwerkelijk niet of nauwelijks ouder wordt. Wie op deze wijze naar een andere sterrestelstel reist en weer terug, is voor haar beleving en lichamelijk misschien slechts enkele weken ouder geworden, terwijl zij in (aardse) werkelijkheid tientallen of misschien zelfs honderden jaren is weg geweest.
- De relativiteitstheorie leert dat wie door de ruimte reist met een snelheid dicht tegen die van het licht (300.000 km/s) trager door de tijd reist dan die wie met maximaal 130 km per uur over de Nederlandse snelwegen raast. Iemand die in een raket een aantal rondjes om de zon maakt met een snelheid van tegen de 300.000 km/s reist dus naar de toekomst. Een voorbeeld hiervan tref je aan in de science fiction film Interstellar.
Dit is de eerste post over tijdreizen. De volgende keer zal ik het hebben over reizen naar het verleden.